Đảm bảo tính thân thiện của phiên họp quyết định đưa trẻ em đi cai nghiện bắt buộc

Sáng 6/4, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố Pháp lệnh Trình tự, thủ tục Tòa án nhân dân (TAND) xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Buổi họp báo do Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Lê Khánh Hải chủ trì, công bố Lệnh của Chủ tịch nước về việc công bố Pháp lệnh nêu trên, cùng với sự tham dự của Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Du và đại diện một số cơ quan. Pháp lệnh vừa được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua tại Phiên họp thứ 9 vừa qua.

Giới thiệu về Pháp lệnh, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Du cho biết, Pháp lệnh này quy định trình tự, thủ tục TAND xem xét, quyết định việc đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trình tự, thủ tục xem xét, quyết định việc hoãn, miễn chấp hành, tạm đình chỉ hoặc miễn chấp hành thời gian còn lại trong quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; khiếu nại, kiến nghị, kháng nghị và giải quyết khiếu nại, kiến nghị, kháng nghị trong việc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Pháp lệnh áp dụng đối với đối tượng có tính chất đặc thù là người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi nên một trong những nguyên tắc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là phải bảo đảm lợi ích tốt nhất của người bị đề nghị; bảo đảm thủ tục thân thiện, phù hợp với tâm lý, giới, lứa tuổi, mức độ trưởng thành, khả năng nhận thức của người bị đề nghị.

Thẩm quyền xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là TAND cấp huyện nơi người bị đề nghị cư trú hoặc nơi có hành vi vi phạm trong trường hợp không xác định được nơi cư trú của người bị đề nghị. TAND cấp tỉnh có thẩm quyền xét lại quyết định của TAND cấp huyện bị khiếu nại, kiến nghị, kháng nghị.

Để đảm bảo tốt nhất quyền của người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, Pháp lệnh có những quy định cho Tòa án và Thẩm phán được tham vấn ý kiến hoặc yêu cầu chuyên gia y tế, tâm lý, giáo dục, xã hội học, đại diện của nhà trường nơi người bị đề nghị học tập, đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của Mặt trận nơi người bị đề nghị cư trú và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác tham gia các phiên họp trong trường hợp cần làm rõ tình trạng sức khỏe, tâm lý, điều kiện sống, học tập của người bị đề nghị.

Pháp lệnh cũng quy định các điều kiện hoãn, miễn chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, tạm đình chỉ hoặc miễn chấp hành thời gian còn lại trong quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Với mục đích đảm bảo quyền được học tập cho người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi, Pháp lệnh quy định người phải chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc nhưng chưa đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc được hoãn chấp hành quyết định trong trường hợp họ đủ điều kiện và đã đăng ký tham dự hoặc đang tham dự kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông hoặc phải tham gia thi tốt nghiệp trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và được cơ sở giáo dục nơi họ học tập xác nhận.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Du giới thiệu một số nội dung cơ bản của Pháp lệnh.

Tại buổi họp báo, các cơ quan báo chí đã đặt nhiều câu hỏi liên quan đến thi hành Pháp lệnh này.

Trả lời câu hỏi của Báo Pháp luật Việt Nam về đảm bảo tính thân thiện của phiên họp xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, Phó Chánh án TANDTC cho hay, đây là loại việc không phải phán xử, mục tiêu hướng tới là cai nghiện cho trẻ từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi nên phải làm sao hỗ trợ tốt nhất cho các em. Đồng thời, phiên họp phải đáp ứng các yêu cầu như được tổ chức thân thiện, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người bị đề nghị, phòng họp khép kín, được bố trí thân thiện, an toàn.

Bên cạnh đó, người tham gia phiên họp, nhất là thẩm phán được phân công tiến hành phiên họp phải là người có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi, đặt những câu hỏi tế nhị, gần gũi với người chưa thành niên. Điều này đòi hỏi ngành Tòa án phải đào tạo, sử dụng những người thẩm phán có kính nghiệm giải quyết các vụ việc liên quan đến người dưới 18 tuổi.

Tại phiên họp, thẩm phán mặc trang phục hành chính của TAND. Cha mẹ hoặc người giám hộ hoặc người đại diện hợp pháp của người bị đề nghị xem xét đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hỗ trợ người bị đề nghị.

Để đảm bảo tốt nhất quyền của người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, Pháp lệnh cũng quy định Tòa án và thẩm phán được tham vấn ý kiến hoặc yêu cầu chuyên gia y tế, tâm lý, giáo dục, xã hội học, đại diện của nhà trường nơi người bị đề nghị học tập… tham gia các phiên họp trong trường hợp cần làm rõ tình trạng sức khỏe, tâm lý, điều kiện sống, học tập của người bị đề nghị để quyết định việc đưa hay không người chưa thành niên vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.