Một đời người một rừng cây và triết lý đoàn kết tạo nên sức mạnh để thành công

Nhiều người cho rằng nhạc phẩm “Một đời người một rừng cây” của nhạc sĩ Trần Long Ẩn mang tính triết lý rất sâu sắc. Cái “triết lý sống” ấy không phải từ đâu khác mà từ chính cuộc sống đẹp đẽ của thiên nhiên, của xã hội và từ những trái tim nhân hậu của những con người đang sống và biết sống vì mọi người.

Mở đầu nhạc phẩm “Một đời người một rừng cây” là lời tự sự mang tính chiêm nghiệm: “Khi nghĩ về một đời người. Tôi thường nhớ về rừng cây. Khi nghĩ về một rừng cây. Tôi thường nhớ về nhiều người”. Những ca từ khiến liên tưởng đến mối tương quan giữa cây và người đầy triết lý nhân sinh.

Trong chương trình chân dung âm nhạc của nhạc sĩ Trần Long Ẩn với chủ đề “Trần Long Ẩn – Tiếng hát từ mặt trời và ánh lửa” mới đây do Sở VH-TT TP.HCM, Hội Âm nhạc TPHCM, Đài truyền hình TPHCM – Ban Ca nhạc, Trung tâm ca nhạc nhẹ Thành phố phối hợp tổ chức, nhạc sĩ Trần Long Ẩn chia sẻ, bài hát “Một đời người một rừng cây” khi mới viết ra đã có nhiều người hát, nhưng tới khi ca sĩ Lê Hành thể hiện thì nó mới có chỗ đứng vững vàng trong lòng người nghe. Đó là vì “Lê Hành hiểu tác giả, anh hát khiến người ta phải suy tư”.

Những năm 1980, đất nước gặp vô vàn khó khăn trong phát triển kinh tế vì bị cấm vận, đồng thời chiến tranh biên giới phía Bắc, phía Nam nổ ra. Tuổi trẻ thành phố có mặt ở các điểm nóng.

“Tôi muốn viết một bài hát tặng tuổi trẻ, những người đang chiến đấu, lao động vì một đất nước thống nhất, nhưng chưa biết viết thế nào- Nhạc sĩ Trần Long Ẩn nhớ lại – Một lần tôi theo lãnh đạo thành phố là ông Võ Văn Kiệt xuống huyện Cần Giờ xem thanh niên trồng rừng. Ông Võ Văn Kiệt thấy mọi người trồng đước thưa quá, tự ông xuống trồng và nói: Cây đước phải trồng gần nhau, khi mọc lên cây mới thẳng và rừng cây không bị gió bão làm gãy đổ”. Tôi bước lên bờ, lấy giấy ra ghi chép những dòng nhạc đầu tiên”.

Nhạc sĩ Trần Long Ẩn bật mí, nhạc phẩm “Một đời người một rừng cây”, hai khái niệm “một đời người – một rừng cây” đã được ông nhân cách hóa rừng cây thành một đời người, mỗi một thân cây là mỗi một con người. Một rừng cây đước hay “một tập đoàn” cây đước cũng như một xã hội loài người hay “một tập đoàn” người, đều có những nét tương đồng.

Đó chính là đặc điểm của nhận thức nghệ thuật, nhận thức cảm tính. Không giống như tư duy và nhận thức khoa học, chỉ tư duy bằng khái niệm. Mặc dù giữa khoa học và nghệ thuật, đặc biệt là nghệ thuật âm nhạc luôn có mối quan hệ hữu cơ, tác động, thúc đẩy lẫn nhau: Khi nghĩ về một đời người – Tôi thường nhớ về rừng cây. Khi nghĩ về rừng cây – Tôi thường nhớ về nhiều người…

Và vì chú ý vẻ đẹp câu từ, nhiều khi thấy trong nhạc sĩ Trần Long Ẩn có bóng dáng thi nhân. Âm nhạc của Trần Long Ẩn thể hiện tư duy nhất quán của ông: Từ ước nguyện cả cuộc đời làm một người hát rong để miệt mài hát những bài tình ca quê hương “để cho tình yêu lên tiếng”, “tặng riêng những ai thật lòng, đang còn hát yêu thương con người”, miệt mài hát về những triết lý “sống vì mọi người”, khi “Chân lí thuộc về những người không chịu sống đời lẻ loi”, “Khi nghĩ về một đời người tôi thường nghĩ về rừng cây/… Và tôi vẫn nhớ hoài về một loài cây/ Sống gần nhau thân mới thẳng/ Có một cây là có rừng/ Và rừng sẽ lên xanh/ Rừng giữ đất quê hương…”.

Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người, đặc biệt là với rừng và các loài cỏ cây đã là mối quan hệ vô cùng gần gũi, gắn bó, đặc biệt trong thơ ca dân gian Việt Nam, trong ca dao, tục ngữ, đã thể hiện hết sức sinh động, rõ nét.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cũng rất  tâm đắc mối quan hệ giữa cây và người đầy triết lý nhân sinh của nhạc sĩ Trần Long Ẩn. Đầu năm nay, trong bài viết chào mừng một đơn vị thành viên ở TPHCM, Bộ trưởng Lê Minh Hoan chia sẻ: “Con người cũng như cây cỏ đều là một phần của tự nhiên. Vì thế cũng chịu sự chi phối của quy luật tự nhiên. Những cái cây đơn lẻ dễ bị gió bão quật ngã, những con người đơn độc sẽ khó đương đầu với nghịch cảnh, khó khăn. Nhiều cây hợp lại thành rừng, nhiều người họp lại thành cộng đồng; nhiều doanh nghiệp hợp lại thành tổ chức hội, đoàn tạo nên sức mạnh để thành công.

Mượn cây để nói về người.

Đông tay thì vỗ nên kêu.

Trong thế giới đa chiều, phức tạp hiện nay, không ai có thể đứng riêng lẻ một mình mà thành công. Đối với doanh nghiệp cũng vậy, chỉ có đoàn kết mới tạo được sức mạnh tổng hợp để đứng vững, bứt phá và vượt lên. Câu hỏi đặt ra là làm sao để kết nối mọi người, mọi doanh nghiệp lại với nhau?”.

Còn đối với con đường sáng tác của nhạc sĩ Trần Long Ẩn, nhiều nhạc sĩ tên tuổi của Việt Nam đều cho rằng, Trần Long Ẩn có một bản sắc riêng trong ngôn ngữ âm nhạc, giai điệu của ông thường gần gũi với chất liệu âm nhạc miền Nam bởi sự chủ tâm khai thác, tìm tòi và có thêm nhiều sáng tạo để biến thành của chính mình. Trong hành trình sáng tác, mỗi ca khúc của ông đều để lại một câu chuyện âm nhạc riêng biệt. Hầu hết các ca khúc đều giàu tính tư tưởng, chuyên chở những suy tư về cuộc đời, giá trị con người. Giai điệu sáng tác chủ đạo mang âm hưởng dân ca từng vùng miền, mượt mà, trữ tình và sâu lắng.

Đinh Nam